موج سرمایه گذاری عظیم در هوش مصنوعی باعث کمبود شدید تراشه های حافظه در سطح جهان شده و بازارهای موبایل، لپ تاپ و مراکز داده را درگیر کرده است؛ کمبودی که کارشناسان آن را تهدیدی برای پروژه های هوش مصنوعی و حتی رشد اقتصادی می دانند.
کمبود بی سابقه تراشه های حافظه در جهان باعث شده شرکت های فعال در حوزه هوش مصنوعی و الکترونیک برای تامین قطعات ضروری ذخیره سازی داده، با یکدیگر رقابت کنند. این تراشه های به ظاهر ساده اما حیاتی، اکنون با افزایش شدید قیمت مواجه شده اند و روند تامین بسیاری از پروژه های فناوری را مختل کرده اند.
گزارش ها نشان می دهد فروشگاه های الکترونیک ژاپن خرید هارد دیسک را سهمیه بندی کرده اند و تولیدکنندگان چینی موبایل از افزایش قیمت گوشی ها هشدار می دهند. شرکت های بزرگی مانند مایکروسافت، گوگل و بایت دنس نیز برای خرید حافظه از تولیدکنندگان اصلی مانند میکرون، سامسونگ و اس کا هاینیکس تلاش می کنند.
کمبود فعلی تمام انواع حافظه را تحت تاثیر قرار داده است؛ از فلش های ساده مورد استفاده در موبایل و USB گرفته تا حافظه های پیشرفته HBM که نقش حیاتی در پردازش تراشه های هوش مصنوعی دارند. طبق داده های موسسه تحقیقاتی ترندفورس، قیمت برخی انواع حافظه از فوریه تاکنون بیش از دو برابر شده است.
اقتصاددانان هشدار می دهند این بحران می تواند سرعت رشد بهره وری مبتنی بر هوش مصنوعی و اجرای پروژه های میلیارد دلاری زیرساخت دیجیتال را کند کند. همچنین احتمال افزایش فشار تورمی در بسیاری از کشورها مطرح شده است.
یکی از مدیران ارشد یک شرکت حافظه می گوید این کمبود باعث تاخیر در ساخت مراکز داده جدید شده، زیرا تولید ظرفیت تازه حداقل دو سال زمان می برد. اس کا هاینیکس پیش بینی کرده کمبود حافظه تا اواخر 2027 ادامه خواهد داشت.
پس از اوج گیری تب هوش مصنوعی و افزایش تولید تراشه های HBM توسط شرکت هایی مانند سامسونگ و اس کا هاینیکس، عرضه تراشه های سنتی حافظه برای لپ تاپ، گوشی و کامپیوترهای شخصی کاهش یافت. همزمان فروش قوی موبایل و شروع موج ارتقای مراکز داده باعث تشدید کمبود شد.
قیمت حافظه سرور توسط سامسونگ تا 60 درصد افزایش یافته و شرکت هایی مانند گوگل، آمازون، مایکروسافت و متا سفارشات باز و بدون سقف به میکرون ارائه داده اند. در چین نیز شرکت هایی مانند علی بابا، بایت دنس و تنسنت تیم های خود را برای مذاکره مستقیم با تولیدکنندگان روانه کرده اند.
فروشندگان قطعات در چین و ژاپن نیز از کمبود فزاینده در بازار رم و SSD خبر داده اند. در فروشگاه های آکیهابارای توکیو، قیمت رم DDR5 ظرفیت 32 گیگابایت تا 47 هزار ین افزایش یافته و برخی مدل های حرفه ای بیش از دو برابر شده اند.
بسیاری از مشتریان به سمت بازار دست دوم رفته اند و فروش قطعات کارکرده در چین، ژاپن و حتی آمریکا رشد چشمگیری داشته است. برخی دلالان قطعات نیز در چین اقدام به احتکار هزاران واحد حافظه کرده اند.
شرکت های سازنده موبایل از جمله شیائومی و ریلمی اعلام کرده اند افزایش قیمت حافظه چاره ای جز گران شدن گوشی ها باقی نمی گذارد. ریلمی هشدار داده قیمت گوشی ها ممکن است تا ژوئن آینده 20 تا 30 درصد گران تر شوند.
در این میان، برخی تولیدکنندگان کوچک تر مانند وینباند تایوان نیز به سرعت برای افزایش ظرفیت تولید اقدام کرده اند تا از موج تقاضای جهانی جا نمانند.
پیش بینی ها نشان می دهد افزایش قیمت حافظه های پیشرفته و معمولی تا پایان 2025 حدود 30 درصد و در اوایل 2026 ممکن است 20 درصد دیگر رشد کند.
این بحران جهانی حافظه در حالی شدت گرفته که سرمایه گذاران نگران شکل گیری حباب در بازار هوش مصنوعی هستند و معتقدند تنها بزرگ ترین شرکت ها قادرند افزایش هزینه ها را تحمل کنند.
منبع: رویترز
